Hoe overleef je de feestdagen?

Kijk je op tegen de komende feestdagen? Het zijn er nogal wat. Kerstavond, Kerstdag, Oudejaarsavond en Nieuwjaarsdag. Als je pech hebt, word je dus vier keer ergens bij (schoon)familie of vrienden uitgenodigd. Weigeren staat niet tussen de gewenste antwoorden. En dit terwijl je het liefst zou willen ontsnappen aan de verplichte nummertjes van geforceerd feestgedruis.

Je voelt je snel overprikkeld als je met te veel rond een te kleine tafel geprangd zit waarbij het volume steeds toeneemt. Het liefst zou je je kerstboom als een barricade rond jezelf willen binden om iedereen op (emotioneel) veilige afstand te houden. Om over de nutteloze cadeaus, de massa’s eten, het overmatige drankgebruik en de daaruit voortvloeiende zattemansklap met hoogoplopende discussies nog maar te zwijgen. ‘Ligt het misschien aan mij?’, denk je bij jezelf. ‘Misschien ben ik wel de asociale? De lastige van de hoop?’
De feestdagen overleven in verbinding

Nee, je bent niet lastig. Je hebt het gewoon lastig met de situatie omdat je een innerlijk conflict ervaart tussen tegenstrijdige behoeften. Enerzijds wil je rekening houden met de verwachtingen van jouw dierbaren. Je beseft dat je familie veel belang hecht aan gezellig samenzijn, eenheid en harmonie. Jouw aanwezigheid maakt het plaatje voor hen compleet.
Anderzijds wil je zelf ook graag begrepen worden. Namelijk dat je nood hebt aan rust, kalmte, sereniteit en dat men rekening houdt met wat jij belangrijk vindt.
Een verscheurende keuze waarbij je – wat je ook kiest – nooit voor iedereen goed kan doen.

De eerste optie is de meest eerlijke, maar tegelijk de meest egoïstische. Je zegt dat je niet komt. Basta. Je geeft voorrang aan jouw behoeften. Maar ook al leg je op een zo verbindend mogelijke manier uit waarom je niet komt, de kans blijft klein dat jouw familieleden je echt zullen begrijpen. Deze optie is de meest gewaagde, maar raad ik enkel aan als je stevig genoeg in je schoenen staat en kan omgaan met de mogelijke teleurstelling en verwijten van je naasten.

De tweede optie is de meest diplomatische. Je doet water bij de wijn. Vooral niet letterlijk te nemen, want dat is zonde van de wijn. Hoe dan wel? Je houdt zowel rekening met de verlangens van jouw familie, als met die van jezelf. Want als je jezelf helemaal wegcijfert en je je als een deurmat gedraagt met een mooi rendier erop, moet je niet verwonderd zijn dat iedereen zijn voeten aan je afveegt.

Zonder onze tips dreigt dit gebeuren in de kreeftenroomsoep te vallen. Dag na dag voel je de stress toenemen. Alle mogelijke rampscenario’s zijn in je gedachten de revue gepasseerd en je bent er zeker van…ook dit feest wordt een hel! Want damn, jouw flauwe plezante nonkel Rudy met zijn misplaatste grappen, tante Josiane die alles altijd beter weet en jouw schoonzus Cindy met lange tenen zijn al onderweg. En juist, ook de kinderen van jouw broer en Cindy zijn ook weer van de partij. Hun favoriete hobby is het salon om te toveren tot een springkasteel om er als wildebrassen op te keer te gaan.

Was Kerstmis niet het feest van rust en vrede? Zeker! We helpen je graag met deze tips.

Tip 1: werk aan je ingesteldheid

Let op voor self-fulfilling prophecy, een zichzelf waarmakende voorspelling. Je krijgt wat je denkt en verwacht omdat je je nu al gedraagt alsof het sowieso fout zal lopen. Dat voelen mensen. Draai je knop om en gedraag je constructief. Zie de positieve intentie van jouw tafelgenoten zonder tegelijk ook maar iets van hen te verwachten. De ander kan je immers niet veranderen, enkel hoe je op hen reageert. Go with the flow. Los problemen pas als ze zich voordoen, zoals nonkel Jean-Luc zaliger altijd zei.

Tip 2: maak op voorhand afspraken

‘Hey broer, afgelopen jaar hebben jouw kinderen het salon omgedoopt tot een springkasteel, dat maakt me onrustig omdat ik bang ben dat ze zich bezeren of iets stuk maken. Kan je hen vragen om niet in de zetels te springen? Breng je ook wat speelgoed voor hen mee, waar ze zich in de logeerkamer mee kunnen amuseren, zodat het rustig blijft in de woonkamer? Wat denk je? Zie je dat zitten?’

Tip 3: wees mild met jezelf en anderen

Geef jezelf empathie als je het even moeilijk hebt omdat er toch zaken fout lopen. Zoek af en toe oogcontact met je partner en spreek vooraf af om elkaar te steunen. Trek jezelf af en toe eens terug op het toilet in de badkamer voor een minuutje of twee rust en stilte. Wees ook mild voor je gasten. Neem nu tante Josiane. Achter haar betweterij schuilt een schreeuw om aandacht. Geef haar die. Het doet meer deugd dan om het even welk kerstcadeau. En wie weet leer je nog iets van haar.

Tip 4: gebruik humor

Humor neemt spanningen weg, verlicht de sfeer en creëert verbondenheid. Geniet ervan als je anderen ziet lachen. Hang je kar aan die van nonkel Rudy en geef hem een koekje van eigen deeg. Hou rekening met de tere plekken van jouw schoonzus en vermijd onderwerpen die haar in een kramp doen schieten.

Tip 5: neem de regie zelf in handen

Zorg voor afleiding met een quiz of een wandeling. Geef mensen taken. Nonkel Rudy, kan jij de quiz wat animeren? Cindy, jij bent een rekenwonder, hou jij de stand bij? Kinderen, zorgen jullie voor een toneeltje? Tante Josiane, jouw rosbief is altijd perfect gesneden, help jij mij met het snijden van het vlees?

Je zal het merken, met deze tips verlopen de feestdagen heel wat ontspannender. Je creëert er emotionele veiligheid en verbinding mee. Je ervaart minder stress of geniet misschien zelfs van het feest. Want dat is toch de bedoeling van het samenzijn? Veel succes!
Frederik Imbo

Frederik Imbo

Frederik Imbo richtte in 1999 Imboorling op. Hij verdiepte zich jarenlang in verbindende communicatie, o.a. in de VS bij de grondlegger van Geweldloze Communicatie Marshall Rosenberg. Zijn TEDx talk ‘How not to take things personally’ is met 17 miljoen views de meest bekeken Belgische TEDx talk ooit en staat op de 21e plaats wereldwijd.