Hoe (on)verdraagzaam ben jij?

Verdraagzaam zijn betekent jezelf stress besparen. Je beseft dat je opwinden over zaken die buiten je controle liggen je weinig opleveren. Dat betekent níét dat je alles moet slikken. Je kan en mag voor jezelf opkomen, maar de manier waarop bepaalt het effect. Reageer je vanuit frustratie en onverdraagzaamheid, dan stoot je af. Doe je dat met rust en zonder oordeel, dan ontstaat er makkelijker verbinding.

Vandaag, 16 november, de geboortedag van Mahatma Ghandi, is het Internationale Dag van de Verdraagzaamheid
(uitgeroepen door UNESCO in 1995 en bevestigd door de Verenigde Naties in 1996). Een mooie aanleiding om een realitycheck te doen: Hoe verdraagzaam ben jij eigenlijk?

Kies eerlijk jouw reactie A, B, C of D. Noteer voor elke vraag jouw antwoord. Vermijd om sociaal wenselijk te antwoorden, maar kies wat jij écht zou doen.

1) Principediscussie in een strategiemeeting
Je brengt een voorstel voor een nieuwe aanpak, maar een collega veegt het resoluut van tafel.
A) “Je hebt nog niet eens naar mijn voorstel geluisterd!”
B) Je zwijgt, rolt met je ogen en checkt mentaal uit.
C) “We verschillen duidelijk van mening. Maar ik vind echt wel dat…”
D) “Interessant. Leg me jouw logica uit, dan leg ik de mijne uit. Misschien vinden we raakvlakken.”

2) Smartphone tijdens jouw presentatie
Je pitcht een project voor het management. Een van hen zit zichtbaar te scrollen op zijn telefoon.
A) Je denkt: “Typisch. Leidinggevenden denken dat ze meer mogen dan anderen. Nul respect.”
B) Je gaat sneller praten en raakt geïrriteerd, maar zegt er niets van.
C) Je stopt even met praten. Als de ander opkijkt, laat je subtiel merken dat je het storend vindt.
D) Je pauzeert: “Wil je graag dat ik even wacht? Of ga ik gewoon door?”

3) Te laat, zonder excuses
Je team start een meeting om 9 uur. Een collega komt om 9:10 binnen, zonder uitleg.
A) Je denkt: “Wat een onbeleefderik!” en negeert je collega de rest van de meeting.
B) Je zegt cynisch: “Ook een goeiemorgen!”
C) “Welkom. Volgende keer wel graag op tijd.”
D) “Welkom. Alles ok? Heb je nog snel een koffie nodig?”

4) Klant mailt kortaf en afwijzend
Je krijgt een boze mail: “Jouw voorstel voldoet niet. Dit is niet het verwachte niveau.”
A) Je denkt: “Zo word ik niet behandeld.”
B) Je spiegelt de toon en antwoordt even kort.
C) “Dank voor je feedback. Ik stel twee alternatieven voor en bel je straks om te overleggen.”
D) “Ik hoor je frustratie. Sorry dat ik je teleurstel. Op welk vlak voldoet mijn voorstel niet?”

5) Collega kapt je idee af in het openbaar
Tijdens een brainstorm zeg je: “Wat als we dit proces volledig digitaliseren?” Een collega reageert meteen: “Onhaalbaar, dat werkt nooit.”
A) “Typisch. Jij weer.”
B) Je zwijgt en trekt je terug.
C) “Mag ik mijn idee eerst afmaken? Daarna hoor ik graag de bezwaren.”
D) “Goed dat je kritisch bent. Waarom denk je dat het niet zal werken?”

• 0–20 → Je bent erg onverdraagzaam. Je ergert je vaak en straalt dat uit. Maakt dat jou gelukkig? En hoe voelt dat voor je omgeving? Leer relativeren en laat verwachtingen los die je niet kan sturen.
• 21–40 → Je hebt een kort lontje. Je reageert vaak primair en scherp. Oefen de pauzeknop: stel jezelf de vraag “Wat is hier écht belangrijk?”
• 41–60 → Je bent gemiddeld tolerant. Je bedoelingen zijn goed, maar onder druk val je snel terug op gelijk halen. Werk tegelijk aan empathie én het stellen van grenzen.
• 61–80 → Je bent gezond tolerant. Je blijft rustig, stelt grenzen en zoekt oplossingen. Blijf erop letten dat je ook kordaat bent als het nodig is.
• 81–100 → Amai, je bent heel verdraagzaam! Leven en laten leven – knap. Maar let op: mildheid mag geen synoniem zijn voor conflicten vermijden.

Verdraagzaamheid is dus geen vanzelfsprekendheid, maar een bewuste keuze die we elke dag opnieuw kunnen maken. Het begint bij kleine acties, kleine momenten waarop we beslissen om niet te oordelen, maar te begrijpen. Om niet te reageren vanuit frustratie, maar vanuit respect. Om in verbinding met de ander te blijven.

Daarom volgen hieronder drie tips die je meteen kan toepassen om verdraagzamer te reageren.

1) Zie de positieve intentie van de ander
Achter gedrag dat jou stoort — hoe irritant of ongepast het ook lijkt — zit bijna altijd een positieve bedoeling. De ander probeert vaak gewoon een behoefte te vervullen, zij het op een onhandige manier. Iemand die in het openbaar luid een video bekijkt, wil misschien ontspannen of genieten en staat er niet bij stil dat dit anderen hindert. Door die positieve intentie te zien, neem je het minder persoonlijk en blijft je eigen irritatie minder snel groeien. Je creëert zo meer ruimte om mild te reageren.

2) Kom op voor jezelf op een verbindende manier
Verdraagzaam zijn betekent niet dat je alles zomaar moet pikken. Het gaat erom hoe je reageert. Vermijd oordelen, veralgemeningen of verwijten zoals: “Wat is dat toch met jullie jongeren?” of “Vind je dat normaal?”. Communiceer in plaats daarvan helder wat jij denkt, voelt en nodig hebt.
Bijvoorbeeld: “Ik kan me voorstellen dat je graag naar dat filmpje kijkt. Ik merk dat ik er last van heb omdat het volume zo luid staat. Ik heb nood aan wat rust. Zou je het zien zitten om oortjes te gebruiken?”
Zo blijf je duidelijk én respectvol.

3) Besef dat ook jij soms iemand anders triggert
Verdraagzaamheid groeit wanneer je erkent dat niemand perfect is — ook jij niet. Jij zegt soms dingen die anderen kwetsen of doet dingen die voor jou normaal lijken, maar voor iemand anders storend kunnen zijn. Probeer te begrijpen waar de gevoeligheden van anderen liggen en houd er rekening mee.
En als je toch per ongeluk een tere plek raakt? Reageer dan met empathie:
“Oei, vind je het vervelend dat ik X doe of Y zeg? Dat was absoluut niet mijn bedoeling. Sorry.”
Zo toon je respect én bereidheid om te verbinden.