Wat is verbindende communicatie eigenlijk?

Een opmerking die ik vaak hoor. “Hoe reageer je als de ander dwarsligt?” Best uitdagend, maar niet onmogelijk. Eerst moet je je verwachting tegenover de ander loslaten. Hoe lastig je het ook hebt met zijn gedrag, de ander kan je niet veranderen. Je hebt ongetwijfeld als een geprobeerd… maar is het gelukt? Nee hè. Je kan enkel veranderen hoe je zelf op de ander reageert. Praat met de ander! En zet daarbij steeds de eerste stap.
Stel, de ander doet nukkig of slingert verwijten naar je hoofd. Hoe reageer je daar het best op? Blijf rustig en neem het vooral niet persoonlijk. De oordelen en aanvallen vertellen namelijk iets over de onvervulde behoeften van de ander. Laat zien en horen dat je open staat voor wat er in hem leeft. Vraag wat er scheelt en peil naar wat de ander nodig heeft. Het is een rechtstreekse lijn om tot de ander door te dringen. Luister aandachtig en geef de ander empathie door terug te koppelen welke gevoelens en behoeften je bij de ander hoort.

Daar knelt het schoentje vaak. Want velen vinden het lastig om hun gevoelens te uiten. Dat hebben ze thuis nooit geleerd. Ze proberen elk conflict te vermijden. Ze lopen er soms letterlijk van weg of komen meteen met een oplossing op de proppen. Zo kunnen ze doen alsof er niets aan de hand is. Maar ondertussen blijven de frustraties wel groeien. Onderhuids. Zolang je je emoties negeert, zal het conflict blijven broeien.

Vergelijk het met een bal die vol lucht zit en die je onder water duwt. Het kost je enige moeite, maar het lukt je. Zolang je de bal onder water houdt, lijkt het alsof er geen probleem is. Alleen, zodra je hem loslaat, floept hij weer boven water. Dat wil je niet, dus duw je de bal opnieuw naar beneden. Na verloop van tijd kost het je steeds meer inspanning om de bal onder water te houden, tot je niet meer kan. De bal stopt enkel met druk uit te oefenen wanneer jij hem boven water laat komen en er de lucht uit laat ontsnappen. Emoties verdwijnen enkel wanneer er tijd genomen wordt om erover te spreken. Net zoals de lucht in de bal, zal het conflict pas verdwijnen als er ruimte voor gemaakt wordt.

Rijd ons rond punt op, en maak kennis met een vier-straten communicatiemodel dat je helpt om met de ander tot verbinding te komen. Enerzijds door de ander eerlijk te vertellen wat je zelf ervaart, anderzijds door de ander empathie te geven.

Misschien denk je nu: “Maar zo spreekt toch niemand? Zo geforceerd! Als ik mij zo uitdruk, wek ik wellicht eerder argwaan op dan verbinding." Een terechte opmerking. De hierboven vermelde zinnen zijn enkel bedoeld om de vier verschillende componenten van het model te leren kennen. In je alledaagse contacten raad ik je aan om je veel natuurlijker uit te drukken, zonder dat het opvalt dat je een training hebt gevolgd.

Het gaat dus niet zozeer om WAT je zegt, maar veeleer om HOE je het zegt. Let erop dat zowel je intentie als intonatie verbindend zijn. Spreek en luister vanuit het verlangen om begrepen te worden en te willen begrijpen. Dat is de gamechanger die de hele sfeer bepaalt. Je kan je woorden nog zo zorgvuldig kiezen, als de ander voelt dat je gelijk wil halen, ontstaat er wantrouwen en afstand. Verbindende communicatie is geen trucje om je zin te krijgen, het is een manier van omgaan met elkaar om wederzijds begrip tot stand te brengen. Een goede manier om je bewust te worden over je intentie is jezelf de volgende vragen te stellen: ‘Vertrek ik vanuit gelijkwaardigheid?’ en ‘Sta ik open voor het standpunt van de ander?’ Als het antwoord ‘ja’ is, dan zit je goed. Denk je echter ‘nee’, dan kan je best even wachten tot jouw ego wat getemperd is vooraleer je het gesprek aangaat.

Ook al doen we dat niet bewust, als mens zijn we permanent op zoek naar emotionele veiligheid. We scannen onze omgeving af op signalen die ons het gevoel geven dat we ofwel welkom zijn, ofwel dat er gevaar is. Razendsnel schatten we in of iemands blik, lichaamshouding en manier van spreken veilig aanvoelt of niet. Veiligheid is voor ons autonome zenuwstelstel de essentiële voorwaarde en tegelijk het omslagpunt om ofwel het contact met anderen aan te gaan of om ons terug te trekken.

Zorg er dus voor dat jouw manier van communiceren veiligheid uitstraalt en uitnodigt om met jou in verbinding te gaan. Zorg ervoor dat je blik, gezichtsuitdrukkingen, lichaamshouding en gebaren vriendelijkheid en openheid demonstreren. Een onbeweeglijk gezicht wordt ervaren als een teken van gevaar, terwijl een bewegelijk gezicht wordt ervaren als levend en vertrouwd. Het draaien en kantelen van het hoofd geeft beschikbaarheid en interesse aan. Maak oprecht oogcontact. Als je faket en op een geforceerde manier glimlacht, voelt de ander dat intuïtief. Het gevolg is dat hij zich – vaak onbewust – zal afsluiten en afstand nemen. Diezelfde oprechtheid weerklinkt ook in je stem. Let er dan ook voor dat je vriendelijk en uitnodigend klinkt.

Verbindende communicatie is de motor van succesvolle relaties en effectieve samenwerking
Door bewust te luisteren en oprechte empathie te tonen, ontstaat er een dieper begrip tussen mensen. Het vermogen om behoeften en gevoelens duidelijk te uiten, zonder oordeel, creëert een sfeer van wederzijds respect. Verbindende communicatie helpt bij het uitpraten van conflicten, omdat het zich richt op het oplossen van problemen in plaats van het benadrukken van fouten. Kortom, verbindende communicatie leidt tot gezondere relaties en draagt bij aan een positieve en constructieve sfeer, zowel op persoonlijk als professioneel vlak.