Wanneer iemand je fysiek pijn doet – je een duw of een trap geeft – dan is de ander overduidelijk verantwoordelijk voor de pijn die je in je lichaam voelt. Maar hoe zit het met niet-fysieke voorvallen die hevige emoties teweeg brengen? Kan iemand je boos of verdrietig… ‘maken’?
Stel, je partner is voor de zoveelste keer te laat thuis, terwijl je tegen het afgesproken uur wel het eten hebt klaargemaakt. Daar sta je dan met je gegrilde steak en vers gebakken frieten. Op zo’n moment is het niet onlogisch dat je je boos voelt. Alleen is de vraag: is dat de schuld van je partner? Heeft hij je boos… ‘gemaakt’? Dat is toch wat velen zouden zeggen tegen hun partner wanneer die uiteindelijk een half uur later vrolijk binnen wandelt alsof er niets aan de hand is: ‘Jij maakt me boos omdat je altijd te laat komt en nooit verwittigt.’
In eerste instantie kan je niets aan die emoties doen aangezien het een onbewust proces is. Het zijn reflexen die je overvallen en afkomstig zijn uit je amygdala, je oerbrein. Daar heb je geen controle over. Er gebeurt iets en BOEM, daar geeft jouw oerbrein razendsnel een betekenis aan en die – onbewuste – gedachte resulteert in een emotie.
Waar je wél controle over hebt, is hoe je omgaat met die initiële reflexen. Wat is jouw tweede, derde en vierentwintigste gedachte in de seconden en minuten die daarop volgen? Die gedachten kan je wel degelijk kiezen. Hoe langer de initiële emoties uit je amygdala voorbij zijn, hoe meer controle je hebt over wat je denkt. Jij bent de kapitein van je emotionele schip, jij hebt het stuurwiel in handen en jij kan jouw gedachten navigeren in de koers die jij bepaalt. Als volwassen mens kan je leren reflecteren over je emoties én wat je ermee wil aanvangen.
Afhankelijk van de gedachten waar je vervolgens voor kiest, zal je je ofwel boos en wraakzuchtig of net mild en vergevingsgezind voelen.
Zo creëer je een gevoel van frustratie als je denkt: ‘De ander kan mij op die manier toch niet behandelen!’ Euh… blijkbaar wel, want de ander heeft het juist gedaan!
Als je daarentegen denkt: ‘De ander wilde wellicht zijn ongenoegen op mij afreageren en hoopt zich daardoor beter te voelen’, dan voel je je wellicht een stuk kalmer en misschien zelfs begripvol.
In eerste instantie kan je niets aan die emoties doen aangezien het een onbewust proces is. Het zijn reflexen die je overvallen en afkomstig zijn uit je amygdala, je oerbrein. Daar heb je geen controle over. Er gebeurt iets en BOEM, daar geeft jouw oerbrein razendsnel een betekenis aan en die – onbewuste – gedachte resulteert in een emotie.
Waar je wél controle over hebt, is hoe je omgaat met die initiële reflexen. Wat is jouw tweede, derde en vierentwintigste gedachte in de seconden en minuten die daarop volgen? Die gedachten kan je wel degelijk kiezen. Hoe langer de initiële emoties uit je amygdala voorbij zijn, hoe meer controle je hebt over wat je denkt. Jij bent de kapitein van je emotionele schip, jij hebt het stuurwiel in handen en jij kan jouw gedachten navigeren in de koers die jij bepaalt. Als volwassen mens kan je leren reflecteren over je emoties én wat je ermee wil aanvangen.
Afhankelijk van de gedachten waar je vervolgens voor kiest, zal je je ofwel boos en wraakzuchtig of net mild en vergevingsgezind voelen.
Zo creëer je een gevoel van frustratie als je denkt: ‘De ander kan mij op die manier toch niet behandelen!’ Euh… blijkbaar wel, want de ander heeft het juist gedaan!
Als je daarentegen denkt: ‘De ander wilde wellicht zijn ongenoegen op mij afreageren en hoopt zich daardoor beter te voelen’, dan voel je je wellicht een stuk kalmer en misschien zelfs begripvol.
Wat we voelen is het rechtstreekse gevolg van wat we denken. En dat denken, is een bewuste keuze.
Als je je prettig wil voelen, kies dan geen gedachten die je misnoegd, opstandig of verdrietig doen voelen. Dat klinkt logisch, toch?
Kies! Kies bewust de gedachten die het best passen bij hoe je je wil voelen. Zoals je ’s morgens de kleren uit je kleerkast kiest die passen bij het weer of om in een bepaalde stemming te geraken.
Stop er dus mee om anderen de schuld te geven voor wat jij voelt. Je bent zelf verantwoordelijk voor hoe je omgaat met je gevoelens en voor wat je zegt en doet. Je bent NIET verantwoordelijk voor hoe de ander zich daarbij voelt en hoe hij daarop reageert. Je bent weer WEL verantwoordelijk voor jouw reactie op de ander zijn reactie.
Zeg dus niet langer:
‘Ik ben boos OMDAT je te laat bent.’
Maar zeg:
‘Ik ben boos ALS je te laat bent.’
De reden WAAROM (de OMDAT) je iets voelt, komt doordat onze behoeften wel of niet vervuld zijn.
Als je je prettig wil voelen, kies dan geen gedachten die je misnoegd, opstandig of verdrietig doen voelen. Dat klinkt logisch, toch?
Kies! Kies bewust de gedachten die het best passen bij hoe je je wil voelen. Zoals je ’s morgens de kleren uit je kleerkast kiest die passen bij het weer of om in een bepaalde stemming te geraken.
Stop er dus mee om anderen de schuld te geven voor wat jij voelt. Je bent zelf verantwoordelijk voor hoe je omgaat met je gevoelens en voor wat je zegt en doet. Je bent NIET verantwoordelijk voor hoe de ander zich daarbij voelt en hoe hij daarop reageert. Je bent weer WEL verantwoordelijk voor jouw reactie op de ander zijn reactie.
Zeg dus niet langer:
‘Ik ben boos OMDAT je te laat bent.’
Maar zeg:
‘Ik ben boos ALS je te laat bent.’
De reden WAAROM (de OMDAT) je iets voelt, komt doordat onze behoeften wel of niet vervuld zijn.
Net zoals een lampje op het dashboard gaat branden om het signaal te geven dat onze auto ergens behoefte aan heeft.
Neem zelf de verantwoordelijkheid voor wat je voelt door aan te geven wat jou triggert, WAT je daarbij voelt en WAAROM je dat voelt. M.a.w. door aan te geven welke behoefte je hebt. Bijvoorbeeld: ‘Als je me zegt dat mijn werk waardeloos is, dan voel ik me verdrietig omdat ik behoefte heb om iets bij te dragen. Ik voel me ook gekwetst omdat ik respect mis.’
Geef uiting aan je verdriet
en het wordt zachter,
geef uiting aan je vreugde
en ze wordt nog intenser.
Heel wat mensen zijn zich nauwelijks bewust van wat ze voelen en wat ze nodig hebben. Nochtans, als je het de ander op een duidelijke manier laat weten, ontstaat er sneller verbinding. Dat komt omdat de ander zich in jouw behoefte kan herkennen. Behoeften zijn namelijk universeel. Waar jij nood aan hebt, heeft de ander namelijk soms ook behoefte aan.
Imbo
Frederik Imbo richtte in 1999 Imboorling op. Hij verdiepte zich jarenlang in verbindende communicatie, o.a. in de VS bij de grondlegger van Geweldloze Communicatie Marshall Rosenberg. Zijn TEDx talk ‘How not to take things personally’ is met 17 miljoen views de meest bekeken Belgische TEDx talk ooit en staat op de 21e plaats wereldwijd.